|
Koniec roku to czas, kiedy na przedsiębiorcach spoczywa wiele obowiązków, z których muszą się wywiązać – w tym podatkowych. Jednym z nich jest przeprowadzenie spisu z natury (inwentaryzacji), który odzwierciedla m.in. ilość towarów, materiałów, wyrobów czy produktów.
Obowiązek sporządzania inwentaryzacji na koniec roku podatkowego ciąży zarówno na podatnikach prowadzących podatkową księgę przychodów i rozchodów, jak i prowadzących księgi rachunkowe.
Podatkowa księga przychodów i rozchodów
Każdy przedsiębiorca, który prowadzi księgowość na podstawie KPiR, jest zobowiązany do corocznego wykonywania inwentaryzacji. Jej celem jest ustalenie faktycznego dochodu w danym roku.
Jeżeli wartość inwentaryzacji wykonanej pod koniec roku podatkowego jest mniejsza niż na początku roku, podatnik zapłaci niższy podatek dochodowy.
Ważne! Konieczność sporządzenia spisu z natury istnieje także wtedy, gdy firma nie ma na stanie towarów handlowych; jego wartość wyniesie wówczas 0 zł.
Inwentaryzację ujmuje się w podatkowej księdze przychodów i rozchodów według poszczególnych rodzajów jej składników bądź w jednej pozycji, jeśli na podstawie spisu zostało sporządzone odrębne, szczegółowe zestawienie poszczególnych jego składników (w takim wypadku takie zestawienie należy przechowywać łącznie z KPiR).
W inwentaryzacji ujmuje się informacje o:
- liczbie towarów handlowych,
- zasobach surowców podstawowych oraz pomocniczych,
- wyrobach gotowych i półwyrobach,
- produkcji w toku, odpadach i brakach.
Ważne! Poszczególne pozycje podlegają wycenie zgodnie z ceną zakupu lub kosztem wytworzenia.
W szczególnych przypadkach wyceny składników można dokonać na podstawie cen rynkowych z dnia sporządzenia spisu, jeśli są one niższe od cen nabycia lub zakupu.
Odpady użytkowe znajdujące się na stanie na dzień przeprowadzenia inwentaryzacji, które utraciły swoją pierwotną wartość, wycenia się według wartości oszacowanej, biorąc pod uwagę ich przydatność do dalszego użytkowania. Wycena powinna nastąpić w ciągu 14 dni od dnia przeprowadzenia inwentaryzacji.
Spis z natury powinien przede wszystkim składać się z takich danych, jak:
- imię i nazwisko właściciela (nazwa firmy),
- data sporządzenia spisu,
- numery kolejnych pozycji spisu z natury,
- szczegółowe wskazanie towarów i innych składników,
- ilości stwierdzone w czasie spisu,
- jednostki miary i ceny za nie,
- łączna wartość spisu,
- podpisy osób sporządzających spis oraz właściciela firmy.
Księgi rachunkowe
Również jednostki, które podlegają przepisom ustawy o rachunkowości, mają obowiązek przeprowadzić na ostatni dzień każdego roku obrotowego inwentaryzację:
- aktywów pieniężnych (z wyjątkiem zgromadzonych na rachunkach bankowych), papierów wartościowych w postaci materialnej, rzeczowych składników aktywów obrotowych, środków trwałych oraz nieruchomości zaliczonych do inwestycji, maszyn i urządzeń wchodzących w skład środków trwałych w budowie – drogą spisu z natury, wyceny tych ilości, porównania wartości z danymi ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
- aktywów finansowych zgromadzonych na rachunkach bankowych lub przechowywanych przez inne jednostki, należności – w tym pożyczek, oraz powierzonych kontrahentom własnych aktywów – drogą otrzymania od banków i uzyskania od kontrahentów potwierdzeń sald wynikających z ksiąg rachunkowych oraz wyjaśnienia i rozliczenia ewentualnych różnic,
- środków trwałych, do których dostęp jest w znaczący sposób utrudniony, gruntów oraz praw zakwalifikowanych do nieruchomości, należności spornych i wątpliwych lub zagrożonych oraz innych określonych w ustawie o rachunkowości – drogą porównania danych ksiąg rachunkowych z odpowiednimi dokumentami i weryfikacji wartości tych składników.
Co istotne, inwentaryzacja drogą spisu z natury dotyczy również znajdujących się w jednostce składników aktywów będących własnością innych podmiotów, powierzonych jednostce do sprzedaży, przechowania, przetwarzania lub używania – w takim wypadku jednostka powiadamia te podmioty o wynikach spisu.
Ważne! Obowiązek ten nie dotyczy jednostek świadczących usługi pocztowe, transportowe, spedycyjne i składowania.
Jednostki prowadzące księgi rachunkowe mają obowiązek udokumentować przeprowadzenie oraz wyniki inwentaryzacji i ująć inwentaryzację w prowadzonych księgach.
Ujawnione w toku inwentaryzacji różnice między stanem rzeczywistym a stanem w księgach rachunkowych należy wyjaśnić i rozliczyć w księgach rachunkowych tego roku obrotowego, na który przypadał termin inwentaryzacji.
Podstawa prawna:
|